ÔNG HOÀNG BÁT BẮC QUỐC

Ông Bát là họ Tống, người Trung Hoa. (có người cho rằng ông gốc là người Nùng) Ông làm Đại Tướng trấn cảnh Lào Cai và Bảo Hà trống giặc từ phía Bắc tràn xuống. Về đồng mặc áo vét kiểu Tàu, ào dài Tàu (cheongsam) và buộc tóc đời Nhà Thanh. Ông múa quát, ngâm thơ Tàu, và uống trà, lại nói tiếng Quảng Đông và Phổ Thông (Tiếng Quan Thoại). Trong tứ phủ ông hoàng, Ông Hoàng Bát cũng hiếm khi ngự đồng. Thường một số phải là đồng cựu và có căn duyên với ông mới bắc ghế hầu. Cho nên đồng tân lính mới cũng ít khi biết đến. ( và chúng ta cũng có rất ít thông tin về Ngài) Ông Hoàng Bát không có đền thờ riêng, trong hệ thống tứ phủ, người ta cũng hiếm thấy ông được thờ tại bất kỳ đền phủ nào. Mà ông chỉ được thỉnh và thờ vọng chung.
Văn Ông Hoàng Bát

Đền thờ bát ngát bao la
Thỉnh mời Quan Bát Quốc ngà lục châu
Quản cai Thổ Mán sơn đầu
Sai quân đôn bộ đông hầu dạo chơi
Anh linh khắp bốn phương trời
Quan Hoàng Bát Quốc qua chơi nam thành
Đem quân dẹp giặc Nhà Thanh
Các ngôi Thổ Mán phục trình phải theo
Non cao quái họa đường chèo
Thổ Mường Mán Thai phải theo quy đầu
Quản cai sám sặp lộc châu
Thượng cầm hạ thú về chầu đôi bên
Sơn lâm các miếu các đền
Vào chơi trăm động cảnh tiên non bồng
Tay đàn miệng hát ca ngâm
Tiếng Kinh, Tiếng Mán, Tiếng Mường líu lô
Ông phán rằng tín nẳm đầy
côTú mì tim ý sám si ngằn cờ
Cầm tây chiên bẩn mì ô
Cẩn neo chinh trổ mị eo phổ mì
Sơn lâm phượng hót nhu mì
Tiếng chuông lác đác gọi ve gọi sầu
Dạo chơi khắp hết trăm châu
[Lên khăn áo:]
Dâng văn Quan Bát Bảo Hà
Vốn người nhà Tống sinh ra tướng tài
Võ thao lược hùng oai Quan có
Văn kinh luân Quan tế độ Việt Nhân
Sinh thời làm tướng trung thần
Tâm lòng ái quốc thương dân Quan còn
Việt cạn non mòn, lòng Quan thiết thạch
Ông quyệt đi diệt sâm loàn,
Đeo tai ách đến quê hương.
Quan Bát tung hoành trong điện dáo rừng hương
Mưa tên lủa đạn xem thường sử danh
Chàm tướng Chàm Thành, rừng xanh danh xứ
Lệnh sắc rồng Quan Bát trấn Lào Cai
Cờ cây trống giục quân gieo
Người leo lên ngựa, ngựa leo lên đồi
Tiếng thu hồi vang lừng khắp núi
Muốn có câu ca khúc Thái Hoàng Ca
Quan Bát về chầu bái mảng Vua Cha
Chè sen rượu cúc dâng tiến Quan Hoàng
Trong đền vàng khói hương nghi ngút


Rượu bồ đào ví hò tiến dâng lên
Mới nghe qua lời tâu của ghế
Nên Quan Bát Ngàn giáng thế
Trên Vua Mẫu đã truyền ban
Sai Quan Bát phán sam
Hôm nay Quan Bát ngự về đây
Ngài thông truyền cho hay
Khói hương thơm bay ngào ngạt
Con tiến văn đàn đàn hát hầu Ông
Vì ghế Ông đệ tử no lòng
Ông Bát giáng trần chứng tâm
Lộc sơn lâm bạc biển vàng rồng
Ông độ cho đồng vinh quang
Trên thái tùng hòa chiếu ra dân
Hội xe gía về đây
Chốn sơn trang núi rừng muôn thú nay
Đàn nghênh đức muốn ngâm thi thư

[Làm lễ:]

Chẻng Bat Gok xín xáng chóng hương bai sằn wòng (Thỉnh Bát Quốc tiên sinh thắp hương bái thần vương)

Đài nhắt luần bai xín xáng khàu gok ốn (Lần thứ nhất, tiên sinh bái cầu quốc an)

Đài yeè bai sểrng cầu mằn cường (Nhị bái, cầu cho dân khoẻ mạnh)

Đài sám chee khau mải mài cấy wùi chằm suển (Tam bái, cầu buôn bán được chọn cơ hội)

Trôi hàu bai Nhắt Bủn Màn Lỳ (Lại bái, cầu một vốn vạn lãi)


[Khai Quang:]

Bây giờ Hoàng gậy năm nàng
Cô nào việc ấy dịu dàng bước ra

Đông phương Cô Cả hái hoa
Nàng Đôi tươi tốt Nàng Ba ưa nhìn
Nàng Tư chơi cảnh hồ tiên

Cầm Quạt Dạo Chơi:]
Ghìm cương ngựa trước bể rồng Quan Bát bái mảng
Kính chúc Cụ Hoàng “Thọ Tị Nam San”
Chiếc quạt cầm tay Quan Bát phe phải nhẹ nhàng
Đèn loa trống giục rước Quan Bát Hoàng lai kinh
Áo lam biếc, chân hài sảo, quạt cầm tay
Ông biết phen này dạo chơi
Khắp sông núi bốn phương nguyện cầu
Độ chư thanh đồng ước lộc dài lâu
Danh vang lừng danh đã bao thời thời liệt quanh
Tướng danh có Quan Bát Hoàng cưú dân đời ghi nhớ
Bút thương Quan Hoàng chàm tướng
Lên ngựa Quan Bát về trời
Dấu thiêng nằm ghi để trang sự vẫn oai hùng
Quan Bát Hoàng năm lừng đây!
Quan Bát Hoàng năm lừng đây!
Nhà Quan thời chim hót líu lo
Tung cánh bay nhớn nhơ nào đó
Mừng Quan Hoàng hôm nay giáng vui
Độ cho người đồng nhân thắm tươi
Con kính dâng văn đàn Quan Bát giáng vui
Tay mang kiếm cung lên đường suôi dọc chiến kinh
Đàn nghênh mời Quan Bát Tối Linh
Nhang khói bay thoảng mờ thật kinh
Người ơn người Quan Bát Tối Linh
Người mong người độ cho an ninh
Dáng oai phong trước đền rồng
Hiền nào hùng oai phong như Quan
Tay cầm quạt tàu cầu an cho nhân gian
Ấn vua ban kiếm thần truyền
Giục ngựa thần Quan Bát đề minh
Hai miền Hà Giang, Bắc Mục còn
Ghi dấu danh tiếng Quan Bát Ngàn
Chốn biên cương núi trập trùng
Ông diệt bạo tàn loại xâm hương cung
Lệnh sắc rồng thằng ma cúng Ông
Con kính dâng văn đàn Quan Bát giáng vui
Tay mang kiếm cung Ông lên đường vui quân tiến trung
Hôm nay đây Quan Hoàng ngự vui vui vui thay
Chúng con cùng chung giúc ca vui ca vang
Mừng Quan Bát giáng lâm, mừng Quan Bát ngự đồng
Kẹo hồng kẹo đào dâng lên
Ông chứng tâm ông ban khen
Hôm nay ghế nhất tâm
Xin Quan Bát giáng lâm
Ông chứng tâm cho đồng lòng thành
Hôm nay Ông về nơi đây
Xiết bao mừng vui ca vang
Nghe tiếng Quan Hoàng anh linh nơi non xanh
Quan Bát Hoàng lập miếu dân cho dân an
Ghế nào căn số Quan Hoàng
Cầu ngài cầu ngài anh khang cho vinh quang
Danh Quan khắp bốn phương
Dân nào lúc tới xem
Xin cúi xin Quan Hoàng lòng ngài ban cho ghế Quan
Và cung văn xiết bao mừng vui
[(Điệu Quảng Hồ) Mời sơi trà:]
Cờ quân giặc phất phơ mệch đật a~!
Quan Bát ra sức tung hoành đục pháo xông tên a~!
Ngày hôm nay Quan Bát giá ngự đền a~ vàng.
Trà sen rượu cúc kính mời Quan Bát Ngàn sơi cạn.
Tay tiên kính dâng chung trà trà sen ngát hương
Đầy chùng trà sen tiến dâng mời
Đầy chùng thứ nhấp chung trà thơm ngát ngạt ngào
Hương thơm Quan Hoàng ngất ngây
Ngất ngây tâm hồn dành tiếng Quan Hoàng
Ngài thật, ngài thật hùng anh vang lừng bốn phương
Khắp thế gian co ai lịch sự bằng Quan?
Khắp thế gian co ai lịch sự bằng Quan?
Cung văn kính dâng văn đàn Quan Bát giáng vui
Danh Quan còn ghi trước đền rồng
Hương thơm nghi ngút Quan Hoàng danh tiếng
Đời đời còn ghi cho muôn người ấm no
Tiếng Quan Bát Hoàng danh tiếng oai hùng
Ngài thật, ngài thật hùng anh, anh hùng khắp bốn phương
Khắp thế gian khắp nơi sẽ được bình an!
Khắp thế gian khắp nơi sẽ được bình an!


[Điệu Vương Chiêu Quân]

Không biết Ông ra quanh năm
Ông cho bán buôn sịt bủn! (nghĩa: lỗ vốn)
Biết Ông Bát ra Ông gíup cho “Hòng vẩn phát xồi”! (Hồng vân phát tài)
Hú mài hú sám nhì yẩu đố đố sìn
Cháu còn đại đàn đắc pìng pìng ngốn a~!
Ngược suôi thông lợi “Nhắt bủn màn lỳ” (một vốn vạn lãi)
Ông chẳng gíup giêng ai
Ai hợp số Ông thương
Ống muốn người nhân thứ
Thương mến chư thanh đồng
Thiền tâm dót rắng con một lòng
Ông cũng cho gia đình mọi sự an khang
Khấn Ông chứng xám hối tha thứ xám hối tha thứ
Làm ăn bán buôn phát xồi đố ngân đố xìn
Đàn cháu con hẩu hẩu leng
Không biết đến Ông, Ông cho cửa nhà đèn đổ
Biết đến Ông, Ông cho hồng vẩn phát xồi a ~!
Yẩu lương cô Yẩu sáp bái sằn
Sấm bi hư ký cô nằm chảy
Anh trăng soi ngàn hoa lá
Cảnh non tiên Quan Bát Ngàn về đây
Tay tiên các cô nàng dâng chúc
Trà hương thơm Quan Bát Ngàn ngợi khen
Đây các cô tiên nàng
ngắm ngợi khen các cô tiên nàng
Đẹp! Đẹp làm sao! Đẹp! Đẹp làm sao!
Muốn khúc cá ngợi Quan
Chim hót líu lo đón mừng xuân đến
Bóng huê đào rực rỡ trên non tiên
Hôm nay các cô tiên nàng vui đón
Mừng hôm nay Quan Bát Hoàng ngự vui
Đây khúc ca trên ngàn
Tra khuynh tươi các cô khuyên mời
Tiệc! Tiệc mừng vui! Tiệc! Tiệc mừng vui!
Muôn khúc ca nên vừa.
Trà liên tử hương thơm ngào ngạt
Đôi bàn tay ngà tươi mát của khách đài trang
Đôi tay tiên che quạt trầm hương
E thẹn chầm ngâm Quan Bát Hoàng
Trè sen rượu cúc kính mời Quan Bát Ngàn sơi cạn
Chùng chà sanh thơm ngát
Các cô nàng kính dâng
Trà sen hương thơm ngạt ngào
Chứng tâm chò đồng nhất tâm
Ngày hôm nay Quan Bát Ngàn loan gía
Sẽ cho được ấm no
Ngàn đời sau cháu con đời đời
Được vẻ vang hạnh phúc muôn đời!
Được vẻ vang hạnh phúc muôn đời!
Ai có về Bắc Mục Hà Giang?
Lào Cai, Yên Bái Quan Bát bước sang thiệt gì
Trên bản rồng choi choi còn ghi
Danh ngầu Bát Quốc cứu nguy sơn hà
Muôn hoa thắm ngát hoa ân tình
Vang thanh bình cả một trời xuân
Bạn tiện chúc ba ly rượu mừng
Quan Bát Ngàn ngất ngây tâm hồn
Trong đêm xuân bao tiên nữ hát ca

Kìa vù khúc chúa xuân hòng hoa
Ngài ngợi khen chén trè sen đậm đà
Thấy Cô Nhất, ba cây đa
Thấy Cô Tứ, cô khuyên mời
Mời Quan Bát Hoàng sơi bát chung trà tàu
Tính tính tình Cô Sáu họa ca
Tính tính tình Cô Bảy họa vui
Còn Cô Bé hát khúc ca thái hòa
Đấng danh tướng ai băng Quan Bát Quốc a~?
Giặc ngoại xâm nghe tiếng chạy dài
Trên thờ vương là tường trung thần
Dưới cai quản ba quân đều hiển hách
Ông đuổi giết quân đi
Oanh liệt nhiếp chư danh
Ghi nhớ người danh tướng
Can chiến công tung hoành
Đời còn ghi công đức Ông phụng thờ
Nhang khói bay đêm ngày tưởng niệm công ơn
Nước ta nhớ nhớ chiến công ấy nhớ chiến công ấy
Ngàn năm khói hương sớm chiều
Phúc danh phúc thần!
Đời nhớ ơn người xưa
Con chúc mừng Quan Bát về đây
Ông phát lộc cho chúng con được nhờ
Thành tâm Ông sẽ chứng cho
Cho đệ tử bán buôn phát xồi
Ông về cho trăm họ được nhờ
Ông về cho trăm họ an vui
Cho cây lộc nở hoa đầy nhà
Người tài đức Ông thời vĩnh chiếu
Người có đức Ông sẽ chứng cho
Lòng thành kính thắp một tuần nhang
Cho đệ tử bán buôn phát xồi
Chúc mừng Quan Bát về đây
Ông phát lộc cho chúng con được nhờ
Thành tâm Ông sẽ chứng cho

Cho đệ tử bán buôn phát xồi
Ông về cho trăm họ được nhờ
Ông về cho trăm họ an vui
Cho cây lộc nở hoa đầy nhà
Người tài đức Ông thời vĩnh chiếu
Người có đức Ông sẽ chứng cho
Lòng thành kính thắp một tuần nhang
Cho đệ tử bán buôn phát xồi.